Istnieje bardzo wiele różnych terapii, które z powodzeniem można wykorzystać w pracy z osobą z autyzmem. Ważne, by metodę pracy dobrać do deficytów danej osoby, do jej osobowości i głównych problemów. Terapie dzielą się na wiele grup: całościowe, wspomagające, stymulacyjne, dyrektywne i niedyrektywne. Poniżej przedstawiamy spis tych najbardziej popularnych. Niestety nie ma złotej recepty na idealną terapię – na każdą osobę oddziałują inne metody i sposoby pracy. Polecamy wypróbowywać różne ścieżki i sposoby pomocy swojemu dziecku!
Terapia behawioralna
Metoda ma na celu nauczenie dziecka pożądanych zachowań, a wyciszenie niepożądanych. Opiera się głównie na modelowaniu pożądanych zachowań i motywowaniu dziecka do uczenia się poprzez wzmocnienia – nagrody i pochwały. Jest to jedna z najczęściej stosowanych metod pracy z dzieckiem autystycznym.
Terapia logopedyczna
Terapia skupiająca się na prawidłowej pracy aparatu mowy. W przypadku osób z autyzmem wskazana jest praca z neurologopedą. Specjalista ten pracuje nad wywołaniem mowy, poszerzaniem jej zakresu, a w przypadku braku mowy nad alternatywnymi sposobami komunikacji.
Terapia integracji sensorycznej (SI)
Terapia ucząca właściwie odbierać i interpretować bodźce płynące do ciała poprzez zmysły (słuch, dotyk, węch, smak, wzrok czucie głębokie) oraz właściwej reakcji na nie. Na początku terapii przeprowadzana jest diagnoza integracji sensorycznej – nakreślenie obszarów, w których dziecko ma niedowrażliwość (sygnał płynący z receptorów zmysłu do mózgu jest za słaby) lub nadwrażliwość (sygnał płynący od receptorów jest za mocny). Terapia polega na dostarczaniu odpowiedniej ilości bodźców we właściwym natężeniu. Pomaga dziecku skoncentrować się, wspiera rozwój fizyczny i proces uczenia się.
Komunikacja Alternatywna
Terapia dla osób niemówiących lub takich, które mówią mało i niekomunikatywnie. Istnieje wiele alternatywnych sposobów porozumiewania się: język migowy (Makaton, Migusie), system obrazowy (PCSY lub PECS), lub specjalne mówiące urządzenia zwane komunikatorami.
Arteterapia
Terapia wspomagająca niwelowanie niepożądanych zachowań poprzez działania artystyczne i kontakt ze sztuką. Nie ważny jest efekt końcowy (obraz, utwór, taniec), ale proces jego powstawania (kontakt z instrumentem, dotykanie struktury farb itp.). Dziecko może wyrazić swoje uczucia przelewając je na papier w formie kolorów lub grając na instrumentach. W arteterapii wyróżniamy: muzykoterapię, choreoterapię (terapię tańcem), biblioterapię (terapię poprzez czytanie odpowiednio dobranych książek), dramatoterapię (poprzez działania teatralne) i zajęcia plastyczne.
Terapia polegająca na kontakcie z żywymi zwierzętami
Terapia udziałem żywych zwierząt. Są to zwierzęta o łagodnym usposobieniu, specjalnie przystosowane do kontaktu z pacjentami. Często sama obecność zwierzęcia działa kojąco na dzieci, a dotykanie ich futer, głaskanie, lizanie przez psa czy spokojny chód konia pomagają wyciszyć się i pobudzają nowe receptory w mózgu. W terapii ze zwierzętami możemy wyróżnić: dogoterapię (z psami), hipoterapię (z końmi), onotarapię (z osłami) oraz delfinoterapię (z delfinami).
Metoda Opcji
Jest to terapia niedyrektywna – polega na podążaniu za dzieckiem i jego zainteresowaniami, na akceptacji i zaufaniu. Terapeuta poprzez dołączanie do dziecka w jego aktywnościach próbuje nawiązać nić porozumienia i wejść z dzieckiem w relację. Główna zasadą metody jest to, aby najpierw wejść do świata dziecka, a dopiero potem spróbować zaprosić je do naszego świata. Najbardziej znaną z metod tego typu jest program SunRise.
Metoda TEACCH
Metoda opracowana specjalnie dla dzieci autystycznych i mających problemy z komunikacją. Opiera się na schematyczności działania dziecka i behawioralnym metodom pracy. Angażuje całą rodzinę w pracę na kolejnymi etapami rozwoju dziecka.
Trening Słuchowy Tomatisa
Celem tej terapii jest zmniejszenie nadwrażliwości słuchowej i pobudzenie obszarów mózgu odpowiedzialnych za rozwój mowy i umiejętności społecznych. Terapia polega na seansach słuchowych z odpowiednia przystosowaną muzyką i urządzeniem, które stymulują mózg.
Metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne
Metoda oparta na ruchu i pracy w parach (dziecko z dzieckiem lub dziecko z terapeuta/rodzicem). Poprzez wspólne działanie, nazywanie części ciała pomaga nawiązać kontakt, uczy współpracy, empatii i koncentracji.
Biofeedback
Terapia wspomagająca usprawniająca funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego. Wykorzystuje możliwości plastyczne mózgu, by budować nowe połączenia synaptyczne i wygaszać te już istniejące. Poprawia mowę, rozumienie, poczucie równowagi i wrażliwość sensoryczną.
Farmakoterapia (leki)
Nie ma leku na sam autyzm, ale w terapii autyzmu stosuje się czasem leki, aby wyciszyć niepożądane zachowania: nadpobudliwość, problemy z koncentracją i snem. Leczenie takie wymaga wykonania konkretnych badań specjalistycznych (np. EEG) i konsultacji z lekarzem neurologiem lub psychiatrą.
Leczenie biomedyczne
Coraz więcej badan naukowych potwierdza, że objawy autyzmu wywołane są przez złą prace jelit i zbyt duży poziom zanieczyszczeń i toksyn w organizmie. Często po przeleczeniu jelit, wprowadzeniu specjalnej diety i usunięciu metali ciężkich z organizmu można zaobserwować dużą poprawę w zachowaniu osoby z autyzmem, a sporadycznie zdarza się całkowicie zaniknięcie zachowań autystycznych. Dział ten jest tak obszerny, że szczegółowe jego omówienie znajdziecie Państwo w osobnej zakładce: Leczenie biomedyczne.